Urola Garaiak zer egoera bizi duela uste al duzu? Ingurukoekiko atzeratuta gelditu al da?
Deba goikoa eta behekoa ez ditut zuzenean ezagutzen. Hobeto badaude, ez dakit eskualde bezala ondo antolatuta daudelako den. Ez dut uste hori denik faktore garrantzitsuena. Han gune ekonomiko garrantzitsua dago, batez ere Debagoienan. Hori dela eta, ekonomia ondo doanean gainontzeko gauza guztiak ere hobeto joaten dira. Goierri gertuago dugu eta hobeto ezagutzen dut. Kudeaketa sistema ondo finkatzea lortu dutela uste dut. Ez dakit zenbateraino den eskualdearen berezitasunarengatik. Izan ere herri asko dira eta horrek egonkortasuna ematen du. Hemen nahikoa da hauteskundeek bi herritan aldaketak ekartzea Mankomunitateko korrelazioa eta administrazio kontseilua erabat aldatzeko. Horrek gorabehera gehiegi ekarri ditu azken urteotan. Goierrin masa kritiko zabalagoa dute eta aldaketak suabeagoak dira. Administrazio kontseiluan ez dira aldaketa drastikoak ematen eta garapen agentzia egonkortasunez kudeatu daiteke. Profesionalek ez dute aginte politikoa lau urtean behin aldatuko den arriskua ikusten. Horretaz gain, profesionalak aukeratzeko orduan hobeto asmatu dutela eta langile horiek hemengoek baino babes handiagoa sentitu dutela esango nuke.
Zer gertatu da Urola Garaian?
Mankomunitateak behar ziren, baina oraindik ez dut garbi zergatik osatu zen Urola Garaia izenekoa. Ordura arte Goierri bezala azaltzen ginen. Urola Garaia kontzeptua Mankomunitatearekin batera sortu zen. Goierrirengandik bereizteko interes politikoak egongo zirela pentsatzen dut. Hemengo politikarien interesak egongo ziren, baina ez dakit Goierrin interes bera izango zuten. Seguru aski bai. Hala bake handiagoz lan egingo zutela pentsatuko zuten.
Gure eskualdea Goierri dela uste duzu, beraz.
Edozein zerbitzu antolatzeko Goierri aldera begiratu izan dugu: zaborra, nekazal kontuak… Naturalagoa da Goierrirekin bat egitea. Hala, Lurralde Antolaketa sailaren agirietan Goierriren barne agertzen gara, eskualdeak bi buru izango balitu bezala. Foru Aldundiak ere, lurraldearen antolaketaz ari denean, eskualde bakar bezala ikusten gaitu.
Zer ondorio ekarri ditu lau herriko Mankomunitatea izateak?
Foru Aldundiak lurraldea mankomunitatetan antolatu beharra zegoela erabaki zuen, oinarrizko zerbitzuak eskaintzeko: zabor bilketa, ur hornidura, suhiltzaileak… Gauza horiek guztiak urte gutxitan bideratu ziren. Zer gelditzen da? Une honetan ez diot edukirik ikusten Mankomunitateari.
Zer eduki izan beharko luke?
Mankomunitateak ez du edukirik eta Uggasaren historia tristeak bere sinesgarritasuna galdu arazi dio. Gelditu beharra dugu, hausnartzeko. Atzera begiratu behar da zer ibilbide egin dugun, zertan asmatu dugun eta zertan ez, zergatik, biztanleei zer eman diegun… ikusteko.
Zertan asmatu da eta zertan ez?
Biztanleek zer pertzepzio duten begiratzea garrantzitsua da eta nire ustez ez dute Mankomunitateari buruzko iritzirik. Zertarako den galdetuko bagenie ez lukete jakingo zer erantzun eta hori kezkagarria da. Uggasari buruz galdetuko bagenie ere, oso gutxik erantzungo lukete zer den eta zer egiten duen. Horretarako ez dugu behar edo beste era batera lan egin behar dugu. Organo bat badugu, horren balioa komunikatu behar da eta herritarrek ona edo txarra den jakin behar dute. Nire ustez egun zenbait organoren berri ez dute. Hori udal hauek eta eskualdea kudeatu dutenen errua da. Bestalde, esan bezala, eskualde hau artifizialki sortua da. Ez dut uste Urola Garaia kontzeptua errotu denik. Goierrirekin lotura izan dugu, ez dakit behar edo sentimendu kontua den. Goierri kontzeptua mantentzen da.
Urola Garaia txikia izateak ez al du ekarri ere herri bakoitza bere aldetik joatea?
Azpi-eskualde honek antzerako tamainako hiru herri ditu. Hirurek antzerako ordezkaritza dute eta Ezkio-Itsasorena txikia da, nahiz eta batzuetan epaile izateko balio izan duen. Gure harremanak normalizatzen ez baditugu, ez da harritzekoa Mankomunitatea eta garapen agentzia ondo eramaten ez asmatzea. Urretxu eta Zumarraga bereizten ohitu gara, baina kanpotik datorren batek ez ditu bereizten. Unitate fisiko bakarra osatzen dugu, baina bi administrazio ditugu. Arima ezberdinak ditugu, baina elkarrekin kudeatzea ez da astakeria: beharrezkoa da. Hori egin beharrean, besteak zer egiten duen begira egon gara, markaketa egiten. Horrekin besteak nazkatu ditugu. Legazpik Urretxu eta Zumarraga mokoka ikusi ditu eta bere kasa konpondu ditu arazoak eta sortu ditu egiturak. Hala, eskualde hau desegituratuta dago. Hausnartu egin behar dugu eta, elkarrekin joan behar badugu, lan egiteko oinarri sendoak jarri behar ditugu. Udaletxeetan bata edo bestea egon, oinarriak aldagaitzak izan behar dute. Herritarren dirua ezin da alderdi eta interes politiko zehatz batzuen arabera xahutu. Une oro tendentzia aldatuz, tontoarena egiteaz gain, jendeari barre egiten diogu.
Inorengana hurbiltzeko ere ez da oso gomendagarria.
Naturalena pixkanaka goierritarrengana hurbiltzea litzateke. Kanpotik behintzat, kudeaketa txukuna egiten dutela dirudi. Gure eskualdeak ere egin zuen plangintza estrategikoa, baina dokumentu hori apal batean gelditu zen. Goierri behean, ordea, lehen plangintzak zioena bete dute eta orain bigarren plangintza egin dute eta dagoeneko exekutatzen ari dira. Epeak ondo jarrita dituzte eta jarraipena ondo egiten dute. Gauzak ondo egiten ari dira turismo, nekazaritza eta industria arloetan. Mundu guztia ez da gustura egongo hartutako erabakiekin, baina aurrera eramaten dituzte. Hemen nora eta nola joan behar dugun eta zer baliabide behar ditugun zehaztu behar dugu. Gero baliabide horiek jarri egin behar dira. Bestela, aurrekoan gertatu zen bera gertatuko da. Gauza on bakarra lortu genuen: UGLE abian jartzea. Horrek ere oztopoak izan zituen… Bertako lan taldea Mankomunitateak, Uggasak eta udalek zituzten liskarren gainetik pasa zelako lortu zen. Mankomunitateari eta Uggasari esker egin den beste ezer ez dut ikusten.
Herritarrek mankomunitateko organoak ez dituztela ezagutzen esan duzu. Komunikazioak ere kale egiten al du?
Gu diru publikoa hiritarren onerako kudeatzeko gaude. Erabakitzen diren gauzak jakinarazi egin behar zaizkio hiritarrari. Herritarrei zer nahi duten azaltzeko eta egiten ari garenari buruzko iritzia emateko aukera ere eman behar zaie. Norberaren lana hobeto egiteko elementua da. Turismoa aktibatzeko ere ona da. Herritarrek zer egiten ari den jakin behar dute. Azken finean, kanpotik datozenek monumentu batzuk ikusiko dituzte, baina batez ere jendea. Herritarrek gure diruaren zati bat jendea hona etortzeko eta etortzen direnak gustura sentiarazteko erabiltzen dugula jakin behar dute. Kanpora joatea eta hango jendeak kasurik ez egitea ez zaigu gustatzen. Hona etortzen direnak ongietorriak sentitu behar dira eta hori hemengo jendeak eskaini behar dio, ez Antigua erakusten ari denak.
Etorkizunera begira, zein aukera ditu Urola Garaiak? Ezkio-Itsaso, adibidez, zeresan handia ematen ari da.
Mundu guztiak bertako zoru industrialak mugarik ez duela uste du. Bestalde, AHT eta bere geltokia ere bertan ikusten dituzte. Geltokia jartzen bada, bere ingurua pabilioiez beteko da. Autobidea ere pasatu da. Inguru hori zabortegi baten pare uzteko arriskua dugu. Gainera, norbaitek bertan erraustegi bat eraiki nahiko duen beldur naiz. Oraindik ez da erabakirik hartu, Sasietaren ordezkoa behar dugu eta hori nonbaiten kokatu beharko da. Halakoak herri txikietan jartzeko joera dago, horiek zalaparta sortzeko aukera gutxiago baitute. Ez dakit nire paranoia den, baina adi!
…
Bestelakoan zer dugun? Nahiko ondo bizi garen 26.000 pertsona. Herriak nahiko txukun ordenatuta daude eta hobeto antolatzeko aukera dago. Izan ere, hemendik 20 urtera erlikia industrialak ez dira hor egongo eta horien tokian badugu zer antolatu. Bestalde, Antigua erreferente garrantzitsua da eta Urretxun Santa Barbara ingurua dugu, baina urretxuarrok eta zumarragarrok bakarrik aprobetxatzen dugu. Igerileku eder bat ere badugu. Horri urte guztian atera behar zaio zukua. Badugu zer egin. Bestalde, autobidea bukatzeak zer ekartzen digun ikusi beharko da. AHT etortzen bada, azpitik pasako da eta aterako den lur horrekin guztiarekin zer egin pentsatu beharko da. Baita lur azpiko urarekin zer gertatuko den ere. Etorri behar bada, kalteak minimizatzen eta abantailak lortzen saiatu beharko gara. Horretarako, aurretik erreakzionatu behar da.
Turismoaz hitz egin dugu. Urretxu ez dago Lenburren. Nola ikusten duzu auzi hori?
Alkatetzatik turismoa kudeatzeko zer dudan begiratu behar dut eta Lenbur bakarrik ikusten dut eskualdean. Bere esperientzia eta bere kudeaketa ahalmena erabili beharko dugu. Beste gauza bat sortzeak ez du zentzurik. Ez bazaigu gustatzen, alda dezagun. Eurekin harremanetan jarri naiz eta turismo aldetik zein erronka ditugun jakinarazi diet. Bi museo ditugu eta beste bat egiteko asmoa zegoen. Dena den, oso zaila iruditzen zait Iparragirre museo estatiko batean sartzea. Zer jarri behar dugu? Ez dugu ezer. Bere figura irudi bezala erabili behar dugu, orain arte baino askoz ere gehiago.
