Ni Marcela naiz. Nire istorioa deserri bikoitzarena da, diktaduragatik Argentina utzi behar izan nuen 1976.ean; gaixotasunak eraginda berrogei urtetan zehar nire etxea izan den Horacio galdu dut.
Jarraitu aurretik istorio honek ez duela eztizko amaierarik aitortuko dizut, istorio tristea da gurea. Hemendik aurrera zuk aukeratu: segi edo ez.
Horaciok parkinsona du. Duela hamabi urte esan ziguten, nik ordurako banekien zerbait oker zegoela, jadanik bere behatzak dardar batean zebiltzan txanponak zenbatuko balituzte bezala, bera askotan konturatu ere ez zen egiten, ni bai.
Ni ez naiz sekula bueltatu Argentinara, Horacio behin baino gehiagotan joan da diktadura bukatu zenetik. Orain hiri hotz honetako apartamentuko leihotik begira nago eta parkinsonak bigarren erbestea ekarri didala badakit. Unibertsitatean ezagutu nuen sorbalda zabaleko gizona, zuhurtzia apur bat izan ez duen nire gizona galdu dudanean etorri zait bigarrena. Bere gorputza hor dago saloian, lotan, baina nire etxearen aztarna handirik ez da gelditzen han, jada.
Argentinak lotsa ematen zidan niri, horregatik ez nintzen inoiz Horaciorekin bueltatu. Lotsa nire betiko bizilaguna, itxuraz adeitsua zena, borrero bilakatuta ikusi nuela gogoratzeak. Eta beldurrez elikatutako gehiengoaren isiltasuna eta zigorgabetasuna eta horrek guztiak utzi zituen errautsak eta ahanzturak eta isilpeko gorrotoak. Baina ez, ezin zaitut engainatu, Argentina niretzako mina ere izan da urte hauetan guztietan.
Sarraskia handiegia izan zen. Saiatu naiz galdutako lagunen aurpegiak ez ahazten, baina ez ditut gogoratzen, galdu ditut. Desagertutako zerraldorik gabeko aurpegi gehiegi dira eta dolua egiteko aukerarik ez dugu izan, istorio hauen guztien amaierak ezin izan ditugu gure azaletara josi.
Horacioren baitan neuronak bere garuneko sustantzia beltzaren bide zidorretan galtzen ari dira aspaldi, bere buruaz beste egiten dute behin eta berriro. Amildegira saltoka dabiltza atzean uzten dutenari erreparatu gabe. Atzean utzi dute Horacio zen hura eta orainera ekarri didate bere gorputza neuronen hilerri bat izango bailitz. Okerrena ez da hori, ordea, zailena bera bere gorputz indartsuaren gainbeheraren lekukoa izan dela da. Horaciok ez du burua galdu, kontzientea da, badaki preso dagoela.
Izaera aldatu zaio, ez da pertsona bera, gaixotasunak agintzen du bere baitan. Horaciok aspaldi ez du borroka egiteko gogorik, ulertzen dut, borroka antzua da berea. Ni, bien bitartean etxerik gabe gelditu naiz, zeharo abandonaturik; bera, bitartean, saloian dago lotan.
Gaixotasunak ekarri dit niri benetako erbestea. Parkinsonarekin haragizko, larruzko, gorputzeko, maitalearekiko erbestea ukitu dut. Dagoeneko ezin dut Horaciorekin apenas hitz egin, bere hitzak bakarkako dantzan dabiltza eta sarritan bere hitz batek ondokoari ez dio zentzurik ematen, ezta aurrekoari ere. Ahotsa aldatu zaio, parkinsonaren ahotsa du. Hutsak dira hutsuneak.
Horacioren gorputzeko atal bakoitza bere kasa dabil, erori egiten da, elkarrekin erortzen gara. Botikek ez dute hasieran bezala funtzionatzen eta dagoeneko gauza askorako ez da gai. Gaixotasuna da miseriarik handiena. Ezin du bakarrik pixik egin, zakilak ihes egiten dio eskuartetik. Neurona bakoitzaren desagertzea tragedia izan da gure bizitzatan.
Greziarrek tragos esaten zioten ahuntzek, sakrifikatu aurretik kantatzen zuten adioaren oihuari, hortik dator tragedia hitza. Ez Horaciok ezta nik ere, ez dugu oihurik egiten baina jakin badakigu antzerki honetako amaiera zein izango den eta aitortuko dizut, azkar amaitu dadin desiatzen dugu biok.
Orduan ni, etxerik gabe, Argentinara bueltatuko naiz.
Miriam Luki
