Berlingo gazte mugimendua munduko indartsuenetakoa da. Baina Urretxuk eta Zumarragak, bere neurrian, ez diote inongo inbidiarik Alemaniako hiriburuari. Duela bi aste herriko 14 musika taldek Mikel Laboaren oroimenezko kontzertu gogoangarria eskaini zuten eta aurtengo Durangoko azokan herriko lau taldek diskoak aurkeztu zituzten. Are gehiago, azkenaldian beste herri batzuetako musikariak Urretxu eta Zumarragara etorri dira bizitzera. Zer demontre gertatzen ari da? Isuo (Iosu Isaias) zarauztarrak eta Paxkal Irigoien baxenafartarrak zergatik etorri diren eta bi herriak nola ikusten dituzten azaldu dute.
Isuo duela lau urte etorri zen Zarauztik. Egun, Isuo eta Kezman (Jon Murua) bikoteko eta Txost! taldeko kidea da. Irigoien, bakarlaria izateaz gain, Txost! taldeko kolaboratzailea da. Urretxu eta Zumarragan hilabete batzuk eman ondoren, urtarrilean atzerrira joango da.
Isuo 1987an jaio zen, Zarautzen. Orain arte autodidakta izan da, baina aurten Donostiako Kontserbatorioan gitarra klasikoa ikasten hasi da. «Nire burua mugatua ikusten nuen eta ikastea erabaki dut».
Lehen diskoa bakarrik atera zuen eta bigarrena Kezman gabiriarrarekin atera du. Elia Cortes valentziarrarekin ere jo zuen. «Gure musika definitzea ez da erraza. Musika suabea jotzen dugu, gitarra klasikoarekin eta tronpetarekin. Formazio berezia da, ez baitut gitarra eta tronpeta ardatz dituen beste talderik ezagutzen. Kantuak nik sortzen ditut eta Kezmanek jantzi egiten ditu bere tronpetarekin eta ahotsarekin. Kantu batzuk alaiak dira eta beste batzuk nostalgikoagoak».
Zarauztik Urretxura
Isuok gaztetxera jotzera etorri zen batean ezagutu zituen Urretxu eta Zumarraga. «Aritz Ormazabal ezagutu nuen eta oso lagunak egin ginen. Harrezkero askotan etorri nintzen eta lagun asko egin nituen. Hemen oso gustura sentitzen nintzen eta asteburu askotan etortzen nintzen. Lagunen etxeetan lan egiten nuen eta, azkenean, hemen bizitzera erabaki nuen. Hiru urtez bi gabiriarrekin bizi izan nintzen: Kezmanekin eta Mikel Asurabarrenarekin. Gure pisura jende asko etortzen zen eta festa batean bizi ginen, baina Kezman eta Mikel hemengo bi neskekin hasi ziren eta beraiekin bizitzera joan ziren. Egun, Paxkalekin bizi naiz».
Urretxu eta Zumarragako bizimodua gustukoa du. «Herri kuriosoa da. Giro ezberdin asko daude eta oraindik ez dut herria ondo ezagutzen. Mugimendu handia dago. Herri honek zerbait berezia du. Ez naiz ni horrela pentsatzen dudan bakarra. Kanpotik datozen musikari askori ere hori iruditzen zaie. Ez da oso herri ezaguna, baina zerbait berezia du. Bizia du».
Alde horretatik, ez du Zarautzen inbidiarik. «Zarauzko jendeak hemen ez dagoela ezer uste du, baina ez da hala. Ezta gutxiago ere. Zarautz baino herri erdaldunagoa da eta euskararen kontzientzia hemen hartu dut. Han euskaraz bizi nintzen eta ez nuen horretan pentsatzen».
Irigoien, berriz, 1988an jaio zen Behe Nafarroako Ainiza-Monjolose herrian. Bera ere musikazale amorratu da. «Gitarrarekin hasi nintzen eta ondoren urte asmo eman nituen bibolina jotzen ikasten. Pazientzia handiarekin hartu beharreko instrumentua da. Ondoren, saxofoiarekin hasi nintzen. Egun, gitarra eta saxofoia jotzen ditut batez ere». Donibane Garazi eta Baigorriko musika eskolak batu egin ziren eta Baigorrin egin zituen ikasketak.
Euskal kantak zein metala
Talde askotan jo du. «10-15 proiektutan parte hartu dut: Euskal Herriko kantu zaharren talde batean, death metal talde batean… jo dut. Musika mota guztiak gustatzen zaizkit».
Urretxu eta Zumarragara heldu aurretik, Legazpin egon zen. «Kantaldi talde bat genuen eta Zingi Zango euskara elkarteak deituta etorri ginen. Legazpi, Urretxu eta Zumarraga oso itsusiak iruditu zitzaizkidan. Dut taldearen bertsioak jotzen zituen talde batean ere jotzen nuen eta Urretxutik deitu ziguten. Harrezkero, Goierriko gainontzeko herriak ezagutu ditut».
Berak ere hemen lagunak egin zituen eta bolada baterako hona etortzea erabaki zuen. «Iosu (Isuo) hona etorri zen, Peru (Galbete) ere bai… Hala, logikoa iruditu zitzaidan hona etortzea. Gainera, dagoeneko bertako jende asko ezagutzen dut. Herri honetan beste herri batzuetan ez dagoen mugimendua dago. Biziki gustura nago».
Iparraldeko bizimodua
Dena den, Ainiza-Monjolose eta Urretxu-Zumarragako gazteen bizimodua ez dela horren ezberdina dio. «Bai han eta bai hemen Internetek eragin handia du. Hori bai, hemen 16.000 biztanle daude toki txiki batean eta han 200 toki zabal batean. Autoa hartu beharra dago tabernetara edo giroa dagoen tokira joateko. Beharbada han, proportzionalki, giro gehiago dago. Baina hemen, eremu txiki batean bizi zaretenez, eraginkorragoa da».
Hegoaldeko jendeak ez du Iparraldea behar bezainbeste ezagutzen. «Ez dakit Iparraldea ezagutzea beharrezkoa den. Gauza pertsonala da. Baina batek baino gehiagok frantsesa naizela esan dit eta horrek min eman dit. Bestalde, askorentzat Iparraldean mendia, gazta eta artzainak besterik ez daude eta hori baino askoz ere aberatsagoa da. Edozein lekuk ezagutzea merezi du».
