Zumarragako Eitza auzoko Irrika elkarteak 50 urte beteko ditu irailean. Gaur, elkarteko lehendakariak Santa Isabel jaietako pregoia irakurriko du. Eitza auzoa herri bat da ia eta Irrika elkartea bertako udaletxea.
Ormazabal (ezkerretik lehenengoa), Biain (bigarrena) eta Zabalo (azkena), beste bazkide batzuekin. Eitza Zumarragako herriguneko lehen auzoa izan zen. Eitzatarrak zumarragar petoak dira, baina lehenik eta behin eitzatarrak dira. Eitza herri bat da ia. Eliza eta pilotalekua ditu. Udaletxearen tokia Irrika elkarteak betetzen du. Irrika da auzoko topagune nagusia. Irailean 50 urte beteko ditu. Hori dela eta, Antxon Biainek, elkarteko lehendakariak, Zumarragako jaietako pregoia irakurriko du gaur gauean.
Eitzan bi kuadrilla ibiltzen ziren. Garai hartan elkarte ugari sortzen ari ziren eta beraiek ere eurena izatea pentsatu zuten.
27 bazkidek sortu zuten elkartea. Horietatik hiru bizi dira: Txomin Garziandia, Mikel Ormazabal eta Joxe Mari Zabalo. Goierriko Hitzak Ormazabal eta Zabalo elkartu ditu. Ormazabalen kuadrillak Txomin-Enea tabernara joateko ohitura zuen eta Zabalorena Kortara joaten zen batez ere. Irrika elkartea sortzeko elkartu ziren.
Elkarte batek nola funtzionatzen duen ikusteko, Urretxuko Gibelurdin elkartera joan ziren. “Urretxun Gibelurdin elkartea zabaldu zuten eta Pello Badiolaren bitartez hara joan ginen. Nola funtzionatzen zuen ikusi genuen eta hamar egun baino lehenago gurea sortzeko paperak egiten ari ginen. Lokalaren jabeak baldintza bakarra jarri zigun: bera ere bazkide izatea”, gogoratu du Zabalok.
Elkartea sortzeko egindako lana garai batean baino gehiago baloratzen duela gehitu du Zabalok. “Orduan ez ginen konturatzen. Hau etxe zahar bat zen eta harri asko atera genituen hemendik. Larunbatetan eta igandetan dozena bat lagun elkartzen ginen, lan egiteko. Ondoren, ohol handi bat jarri eta etxetik ekarritakoa jaten genuen. Hasieran errentan egon ginen eta handik 10 bat urtera lokala erosi genuen”. Hasierako errenta gariaren prezioan oinarrituta zehaztu zutela gogoratu du Ormazabalek.
Elkartearen inaugurazio ekitaldia 1973ko irailean izan zen. Frankismo garaia zen eta inaugurazio ekitaldian Guardia Zibilaren eta Poliziaren buruek parte hartu zuten.
50 urte pasa dira ordutik. “50 urte hauek oso azkar pasa dira. Oso ondo pasa dugu”, dio Ormazabalek. Zabalok garai batean egunero elkartean afaltzen zuela gehitu du. “Hemen ikasi genuen kozinatzen”.
Kanpoan zuten parrillagatik egin ziren ezagun. Garai hartan Beasain-Bergara errepidea elkartearen ondotik pasatzen zen eta autoetara eta kamioietara txuleta eta bisigu usaina iristen zen. “Basabe kamioilari legazpiarrak, hemendik pasatzen zen bakoitzean, gelditzeko gogoa pizten zitzaiola esan zidan. Behin, bi bazkide arkume zaharra parrillan utzita elkartera sartu ziren eta parrillara itzuli zirenean ez zegoen arkumerik. Txantxa bat zela uste zuten, baina arkumea ez zen azaldu. Perretxikoak eta pikatxa ere askotan jaten genuen. Ostiralero 12 lagun elkartzen ginen”, dio Zabalok.
Duela urte batzuk, eraikina bota eta berria egin zen. Egungo elkartea erosoagoa da, baina parrilla eta terraza galdu zituzten. “Elkarte gainean bizi zen emakumea zerura joango zen. Askotan keak zikinduta erretiratuko zituen izarak, baina sekula ez zigun ezer esan. Ezta goizeko ordu batak arte terrazan gelditzen ginenean ere”.
Gehienak ehiztariak ziren eta ehizaren lotutako pasadizo bat ere badute. “Elkartean arbela genuen eta behin Operacion Mirlo (Zozoa Operazioa) idatzi genuen bertan. Sei edo zazpi lagun Zegamara joan ziren, baina ez zuten batere ehizatu. Itzuli zirenean, norbaitek Beloki mendiaren atzealdean igelak ikusi zituen eta bila joan ziren. 300 bat ekarri zituzten. Gustura jan genituen. Eta norbaitek arbelean La Operazion Mirlo ha salido rana (Zozoa Operazioa ustel atera da) idatzi zuen”.
Txantxak egiteaz gain, gogor lan egin dute. Irrikak Eitzarekin lotura estua du eta bazkideek
Eitzaren alde lan egiten dute. “Eitzaren bihotzean gaude eta hainbat ekitaldi antolatzen ditugu: Floren Oiartzabalek eta biok jaiak berreskuratzea erabaki genuen eta urte batzuetan jaiak elkarteak antolatu zituen. Egungo Jai batzordeak hemen egiten ditu bilerak, jaietan jubilatuen hamaiketakoa antolatzen dugu…”, gogoratu du Ormazabalek.
Gizartearen ohitura aldaketek eta pandemiak elkarteei min egin die, baina Irrikak bizirik dirau. “Hasierako hiru gelditzen gara eta beste batzuk urte asko daramatzate bazkide, baina gazte batzuk ere sartu dira. Irrikan egunero elkartzen da kuadrillatxo bat”.
Sorrerako bazkideak.
1975eko Eitzako jaiak. Irrika elkarteak antolatu zituen.
Inaugurazio ekitaldia.
Joxe Mari Zabalo eta Mikel Ormazabal, elkarteko sukaldean.
